0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Et ve yumurta çiftliklerinde esir edilen milyonlarca kuş, özellikle Avrupa’da yıkıcı bir
etkiyle uzun zamandır süren kuş gribi salgınından hayatını kaybetmeye devam ediyor.
Hayvanat bahçelerinde hapsedilen hayvanlar da artık virüsten etkilenerek yaşamını
yitiriyor ve toplu olarak öldürülüyor.
16 Aralık Cuma, İstanbul – 1200’den fazla hayvanı esaret altında tutan İngiltere Hampshire’daki
Marwell Hayvanat Bahçesi’nde, “avian influenza” (AI) olarak bilinen kuş gribi salgınının ardından
açıklanmayan sayıda penguen öldü. Hayvanat bahçesinden yapılan açıklamada bazı
penguenlerde kuş gribi testinin pozitif çıktığı, kuşların hastalık sebebiyle hayatını kaybettiği
belirtildi.
Virüsün oldukça bulaşıcı olan H5N1 türü İngiltere Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanlığı (DEFRA)
tarafından bölgede doğrulandı. Antarktika’ya özgü bu kuşların virüs sebebiyle ölmesine ve
bulaşı engellemek için çeşitli önlemler alınmasına rağmen hayvanat bahçesi hâlâ ziyaretçilere
açık.
Kuş gribinin görüldüğü tek hayvanat bahçesi burası değil. Denver, Hattiesburg ve Nebraska gibi
ABD’deki pek çok hayvanat bahçesinde ve Almanya’nın Berlin, Greifswald, Karlsruhe, Rostock,
ve Heidelberg şehirlerindeki hayvanat bahçelerinde salgın görülmüş durumda.
Ömür boyu doğal ortamlarından, ailelerinden uzaklaştırılan, kronik stres ve çaresizlik sonucu
fiziksel ve psikolojik zarar gören tutsak hayvanların halihazırda yaşadığı sorunlara ve hak
ihlallerine salgın ile birlikte bir yenisi ekleniyor. Hayvan hapishaneleri olarak varolan hayvanat
bahçeleri, “önleyici uygulama” adı altında kuşları öldürmeye devam ederken, halk ve hayvan
sağlığı açısından insan dahil diğer memelileri de bulaş riski ile tehlikeye atıyor. Artan salgınlar,
başta hayvan hakları ve etiği olmak üzere hayvanat bahçelerinin yaaklanıp kapatılması için pek
çok sebepten biri olarak karşımıza çıkıyor.
Salgın toplu katliamları beraberinde getiriyor
İngiltere tarihinde yaşanan en yıkıcı kuş gribinden etkilenen yalnızca penguenler değil. Geçen
ay Birleşik Krallık’ta hindilerin yarısının hastalık salgınları nedeniyle ya öldüğü ya da katledildiği
bildirildi. Bu, 600 binden fazla kuşa eşit, fakat aynı zamanda buzdağının görünen kısmı.
DEFRA, Ekim ayından bu yana çeşitli türlerden 2,3 milyondan fazla kuşun enfeksiyon veya
önleyici amaçlarla öldürüldüğünü doğruladı. Ayrıca, 1 Ekim’den bu yana Birleşik Krallık’ta 140
doğrulanmış H5N1 kuş gribi vakası olduğunu da ortaya koydu.
Mevcut kuş gribi salgını, Birleşik Krallık tarihinin en kötüsü olarak biliniyor. İnsanlara bulaşma
riski henüz düşük. Ancak Çin’de toplam 5 kişide virüs tespit edildi. Avrupa’da mesleki olarak
kuşlarla temaslı kişilerde hastalığın ortaya çıkma ve bulaşma riski ise “düşük ila orta” seviyede
değerlendirildi.
Avrupa geneline baktığımızda; Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi tarafından
yayımlanan rapora göre, 2021-2022 verileri Avrupa kıtasında bugüne kadar görülen en büyük
kuş gribi salgınının yaşandığını gösterdi. Portekiz’den Norveç’in kuzeyine ve Ukrayna’ya kadar
tüm kıtada 37 ülkede kuş gribi vakaları görüldü. Kuş gribi salgını nedeniyle 2 bin 500’e yakın
tavuk, ördek ve hindi, 47,7 milyon kuş ile 3 bin 500 yabani kuş öldürüldü.
Yaban hayat da zarar görüyor

Avrupa’nın kuzeybatı kıyılarında kuş gribi nedeniyle yüksek sayılarda deniz kuşu ölümleri
kaydedildi. Özellikle Haziran-Ağustos 2022 döneminde yabani kuşlarda daha önce
kaydedilmemiş sayılarda vaka tespit edildiği, bu nedenle evcil kuşlarda da vakaların arttığı
belirtildi.
ABD’de ise, 2022’nin başından bu yana 46 eyalette 49 milyondan fazla kuş ya kuş gribi virüsü
enfeksiyonu sonucu öldü ya da enfekte kuşlara maruz kalmaları nedeniyle öldürüldü. Bu sayı,
2015 yılında meydana gelen en büyük kuş gribi salgınından etkilenen 21 eyaletteki 50,5 milyon
kuşa yaklaşmış durumda.
Şiddetli ölüm oranları ile kuş gribi, hem gıda amaçlı tutsak edilen tavuk, hindi ve ördek gibi
hayvanların hem de yabani kuşların sağlığını büyük ölçüde etkiliyor. Çoğunlukla hastalığın
vektörleri olarak kabul edilen, hatta nesli tükenmekte olan türler de dahil olmak üzere yabani
kuşlar da kitleler halinde yaşamını yitirebiliyor.
Salgının yaban hayatı üzerindeki olumsuz sonuçları, potansiyel olarak ekosistemlerin biyolojik
çeşitliliği üzerinde yıkıcı bir etkiye yol açabiliyor. Örneğin; Güney Afrika’da soyu tehlike altında
olan bir penguen kolonisi Ağustos ortasından Ekim başına kadar yaklaşık 30 üyesini kuş gribi
nedeniyle yitirdi. Bir kısmı hastalık sebebiyle ölürken, bazıları da önlem olarak öldürüldü.
2019’daki kuş gribi salgınında Namibia kıyılarındaki üç farklı adada yaşayan ve nesli tükenen
500 penguen de salgın sebebiyle hayatını kaybetmiş ve öldürülmüştü.
Uzmanlar yiyecek bulamamaktan habitat tahribatına ve okyanus ekosisteminin çöküşüne kadar
farklı stres faktörlerine maruz kalan hayvanların, salgın sebebiyle yaşam sınırına
itilebileceğinden endişe ediyor. Ayrıca kuş gribi tür bariyerini aşarak fare, gelincik, domuz,
kaplan, kedi, köpek ve at gibi memelileri de enfekte edebiliyor.
Komşu Bulgaristan’da ve Asya’da da görüldü
Türkiye’de henüz kuş gribi salgını olduğuna dair herhangi bir resmi açıklama yapılmamış
olmasına rağmen, komşu Bulgaristan’da salgının görülmesi hayvanlar ve insanlar için riskin
oldukça yüksek olduğunu gösteriyor.
Bulgaristan yetkilileri Ekim ayında, ülkenin güneyindeki bir endüstriyel yumurta çiftliğinde
yaklaşık 19 bin tavuğun toplu halde öldürüleceğini açıklamıştı. Ulusal Gıda Güvenliği Ajansı da,
bunun Haskovo şehri yakınlarındaki Krivo Pole köyündeki çiftlikte son üç yılda üçüncü salgın
olduğunu bildirdi.
Kuş gribi genellikle ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülüyor. Ancak son salgın yaz
mevsimi boyunca da sürdü. Avrupa Gıda Güvenliği Ajansı (EFSA), Ekim ayında yaptığı
açıklamada hastalığın yaz mevsiminde görülmeye devam etmesinin gelecek sezonlarda
yayılması riskini artırdığını söylemişti.
Salgın Asya’da da yayılıyor. Kuş gribinin bu sene yeniden görüldüğü Güney Kore’de Kasım’da
Seul yakınında 155 bin kuşun yetiştirildiği bir çiftlikte kuş gribine rastlandığı bildirilmiş, bölge
karantina altına alındıktan sonra hayvanlarının tamamının öldürüleceği açıklanmıştı.